امروزه عسل به عنوان یک ماده غذایی مهم با ویژگان اعجاب انگیز در بین مردم مطرح است به طوری که از گذشتگان، اهل کتاب و مذاهب گوناگون مصرف عسل را به عنوان یک ماده غذایی و یک داروی طبیعی برای بیماری های مختلف پیشنهاد کرده اند نتایج و تحقیقات نشانه داده است که عسل علاوه بر یک مونث غذایی فوق العاده و مهم درسبد غذایی افراد، ویژگان درمانی زیادی برای بدن دارد و به درمان ناراحتی ها و بیماری ها کمک می کند؛ در این مقاله ای که منتشر شده است درمان بیماری های گوناگون یا همان عسل درمانی را برسی می کنیم و برای شما از خواص درمانی عسل خواهیم گفت.
مقدمه
عسل محصولی طبیعی است که به دلیل خواص درمانی، بطور مفصل باره کاربرد پیمان می‌گرفته است. گزارش شده است که این ماده غذایی در بر گیرنده نزدیک ۲۰۰ مونث است. عسل عمدتاً از فروکتوز و گلوکز برپایی شده، اما فروکتواولیگوساکاریدها و بسیاری از آمینواسیدها، ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنزیم‌ها نیز می‌باشد. با پروا به گیاهی که زنبور از آن تغذیه کرده است، ترکیبات عسل متفاوت هستند. اگرچه، تقریباً تمام عسل‌های طبیعی در بر گیرنده فاوونوئیدها (نظیر اپی‌ژنین، پینوسمبرین، کامفرول، کوئرستین، گالانژین، کریسین و هسپرتین)، اسیدهای فنولی (مانند اسیدهای الاژیک، کافئیک، پی-کوماریک و فرولیک)، اسید آسکوربیک، توکوفرول‌ها، کاتالاز (CAT)، سوپراکسید دیسموتاز (SOD)، گلوتاتیون تفریق مکشوف (GSH)، فرآورده‌های بازتاب میلارد و پپتیدها هستند. دسته اعظمی از این ترکیب با یکدیگر تعامل میکنند الی ویژگی آنتی‌اکسیدانی هم‌افزایی عسل را شدنی سازند.
خواص عسل به مدت قرن‌ها، جایگاه ویژه‌ای در طب سنتی داشته است. هرچند، به انگیزه عدم حمایت علمی، استعمال محدودی در طب امروزین دارد. برای مدتی طولانی، تماشا شده است که عسل را می‌توان جهت مقابله با دشواری ها کبدی، قلبی-عروقی و گوارشی مورد استفاده قرار داد.
مصریان باستان، آشوری‌ها، چینی‌ها، یونانیان و رومی‌ها از عسل برای التیام زخم‌ها و بهبود بیماری‌های روده کاربرد می‌کردند. از چند دهه قبل تا کنون، عسل تحت بررسی‌های آزمایشگاهی و بالینی بدست گروه‌های تحقیقاتی مختلف پیمان گرفت. چشمگیرترین کشف در ارتباط با عسل، خاصیت ضدباکتری عسل بود که در تحقیقات انبوه به آن اشاره شده است. عسل طبیعی، در مقابل بسیاری از ارگانیزم‌ها همانند سالمونلا، شینگلا، اشریشیا کولی، هلیکوباکتر پیلوری و غیره، خاصیت ضدباکتریایی از خود به نمایش می‌گذارد. در مدل التهابی کولیت (ورم مخاط روده بزرگ)، عسل به اندازه بهبود با داروی پردنیزولون کارساز بوده است. تحقیقات در ضمن اثر داده‌اند که عسل دارای ویژگی ضدالتهابی نیز می‌باشد و واکنش‌های ایمنی درون زخم را تحریک می‌کند. محققان اثر ضدالتهابی عسل بعد از هضم در تن انسان را پابرجا کردن کردند. جالب توجه است که عسل از اکسیداسیون لیپوپروتئین کم تراکم ناشی از گونه‌های اکسیژن واکنش‌پذیر (ROS) نیز ممانعت می‌کند. وانگهی عسل دارای ویژگی ضدنئوپلاستی در موارد ابتلا به سرطان مثانه آزمایشی است.
ترکیبات کیمیایی عسل طبیعی
عسل طبیعی در بر گیرنده حدود ۲۰۰ مونث است که آمینواسیدها، ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنزیم‌ها را دربرگیرنده می‌شوند، ولی در وهله اول، جای قند و آب است. مقدار قند عسل در حالت خشک، نزدیک ۹۵ الی ۹۹ درصد است. عناصر کربوهیدرات اساسی عسل، فروکتوز (۵۶/۳۲ لغایت ۲/۳۸ درصد) و گلوکز (۵۴/۲۸ الی ۳/۳۱ درصد) هستند که ۸۵ تا ۹۵ درصد همه قندهایی را تشکیل می‌دهند که در دستگاه گوارش جذب می‌شوند.
سایر قندهای عسل عبارتند از: دی‌ساکاریدهایی همانند مالتوز، ساکروز، ایزومالتوز تورانوز، نیجروس، ملیبیوز، پانوز، مالتوتریوز و ملزیتوز. چندی اولیگوساکارید نیز در عسل وجود دارند. عسل حاوی ۴ لغایت ۵ درصد فروکتواولیگوساکاریدها است که به عنوان عامل‌های پروبیوتیک عمل میکنند. آب دومین جزء مهم عسل است. اسیدهای آلی ۵۷/۰ درصد عسل را تشکیل دیتا و دربرگیرنده اسید گلیکونیک می‌شوند که یگانه از فرآورده‌های فرعی هضم آنزیمی گلوکز است. اسیدهای آلی سرپرست خاصیت اسیدی عسل هستند و تا بی گمان زیادی به طعم مشخصه‌ای آن کمک میکنند. غلظت ترکیبات معدنی در عسل، از ۱/۰ تا ۰/۱ درصد متغیر است. پتاسیم فلز عمده موجود در عسل بوده و پس از آن، از لحاظ مقدار، کلسیم، منیزیم، سدیم، گوگرد و فسفر قرار دارند. عناصر کم‌مقدار همانند آهن، مس، روی و منگنز نیز در عسل هستی دارند.
ترکیبات نیتروژنی، ویتامین‌های C، B1 (تیامین) و B2، ویتامین‌های پیچیده همانند ریبوفلاوین، اسید نیکوتینیک، B6 و اسیدپانتوتنیک نیز در عسل یافت می‌شوند. مقدار پروتئین‌های موجود در عسل، بسیار جزئی و در حدود ۱/۰ الی ۵/۰ درصد است. بر بنیاد تحقیقی که اخیراً سپریدن شده، مقادیر ویژه پروتئین، با توجه به منشأ زنبور عسل، با یکدیگر متفاوت است.
طیف وسیعی از آنزیم‌ها همانند اکسیداز، اینورتاز، آمیلاز، کاتالاز و غیره، در عسل وجود دارند. اگرچه، آنزیم‌های اصلی در عسل، اینورتاز (ساکاراز)، دیاستاز (آمیلاز) و گلوکز اکسیداز هستند. این آنزیم‌ها در شکل‌گیری عسل نقش مهمی ایفا میکنند. آنزیم گلوکز اکسیداز، باعث فرآوری هیدروژن پراکسید (که حائز ویژگان ضدمیکروبی است) و اسید گلوکونیک از گلوکز می‌شود، که به جذب کلسیم کمک می‌کند. اینروتاز، ساکروز را به فروکتوز و گلوکز تبدیل می‌کند. دکسترین و مالتوز، از زنجیره‌های نشاسته‌ای طولانی و از طریق تکاپو آنزیم آمیلاز فرآوری می‌شوند. کاتالاز به فرآوری اکسیژن و آب از هیدروژن پراکسید کمک می‌کند.
خواص فیزیکی عسل طبیعی
عسل علاوه بر ترکیبات و طعم، حائز ویژگی‌های مهم متعددی است. عسل اخیر استخراج شده، یک مایع چسبناک است. میزان چسبندگی آن به مواد مختلفی ارتباط دارد و فلذا با توجه به ترکیبات، و بخصوص مقدار آب آن، با یکدیگر متغیر است. رطوبت‌پذیری، احد سایر از ویژگان عسل بوده و توانایی عسل در جذب رطوبت از محیط و نگهداری آن را تعیین می‌کند. عسل نرمال با مقدار آب ۸/۱۸ درصد یا کمتر، نم را از هوای دارای رطوبت بالای ۶۰ درصد جذب می‌کند. خفگی سطحی عسل، بر اساس منشأ عسل متفاوت است، که این تفاوت شاید به علت مواد کلوئیدی تو عسل می‌باشد. این ماده، علاوه بر چسبندگی بالا، عامل مشخصات کف‌زایی عسل نیز می‌باشد.
رنگ عسل مایع، از رنگ روشن و بی‌رنگ (مانند آب) الی کهربایی طایفه یا مشکی متغیر است. رنگهای مختلف عسل عمدتاً تمام رنگهای طیف زرد لغایت کهربایی را شامل می‌شوند. رنگ عسل با پروا به منشأ گیاهی، عمر عسل و شرایط ذخیره‌سازی آن متفاوت است، اما میزان شفافیت و زلالیت آن به مقدار ذرات معلق درون آن همانند گرده گل وابستگی دارد. رنگهای کمتر متداول برای عسل، زرد کمرنگ (عسل گل آفتابگردان)، رنگهای مایل به قرمز (عسل شاه بلوط)، مایل به خاکستری (عسل اوکالیپتوس) و مایل به سبز (عسل شهد گیاه) هستند. به محض تبلور (شکرک زدن)، رنگ عسل روشن‌تر می‌شود، زیرا بلورهای گلوکز سفیدرنگ هستند. شکرک زدن عسل به دلیل شکل‌گیری بلورهای مونوهیدرات گلوکز رخ میدهد، که بر حسب ترکیبات عسل و شرایط حفاظت آن، این بلورها از لحاظ اندازه، شکل، ابعاد و کیفیت با یکدیگر متفاوت هستند. هر چه مقدار آب عسل پایین و مقدار گلوکز آن بالا باشد، تبلور سریع‌تر رخ میدهد.
کاربردهای سنتی عسل درمانی
همانطور که در نقاشی‌های عصر حجر نمایش داده شده است، استفاده انسان از عسل، به ۸۰۰۰ سنه پیش بازمی‌گردد. مصریان باستان، آشوریان، چینی‌ها، یونانی‌ها و رومی‌ها از عسل برای التیام زخم‌ها و بهبود بیماری‌های روده بهره‌گیری می‌کردند.
عسل درمانی در طب اسلامی
در سامانه طب اسلامی، عسل به عنوان یک مونث غذایی تندرست در نظر گرفته می‌شود. قرآن کریم، به روشنی به عسل درمانی اشاره کرده است: «و خدایت به زنبور عسل وحی کرد که از کوهها و درختان و سقفهای رفیع، منزل گیر. و سپس از انواع میوه‌های شیرین (و از حلاوت و شهد گلهای خوشبو) تغذیه کن و مسیر پروردگارت را به پیروی بپوی، آن‌گاه از داخل آن، دوشاب شیرینی به رنگهای گوناگون خارج آید که در آن شفاء مردمان است. در این پیشه نیز آیتی (از توان خدا) برای متفکران پیداست» (آیات ۶۸ و ۶۹ سوره نحل). بعلاوه، حضرت محمد (ص)، به کارگیری عسل را برای شفا شکم‌روش پیشنهاد نموده است. ابن سینا، دانشمند و طبیب بزرگ ایرانی، در نزدیک ۱۰۰۰ سنه قبل عسل را به عنوان یکتا از بهترین داروها در بهبود سل معرفی کرده است.
جایگاه عسل درمانی در طب نوین
۱- خواص ضدباکتری عسل
عسل درمانی علاوه بر نقش مهم طبیعی در طب سنتی، در طی دهه‌های اخیر، تحت تحقیقات آزمایشگاهی و بالینی پیمان گرفته است. تکاپو ضدباکتریایی عسل، یکتا از مهم‌ترین یافته‌هایی است که برای اولین بار در سال ۱۸۹۲ توسط فان کتل معرفی شد.
مطالعات آزمایشگاهی کشت هلیکوباکتر پیلوری که عامل التهاب معده است، نشان داد که این بیماری با استفاده از محلول ۲۰ درصد عسل رفع می‌شود. حتی کشت‌هایی که به سایر عامل‌های ضدباکتری پایداری اثر می‌دادند، در مقابل عسل آسیب‌پذیر بودند. گزارش شده است که برخلاف اکثر آنتی‌بیوتیک‌های رایج، مصرف عسل به پیشرفت باکتری‌های تغییر ناپذیر در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها منجر نمی‌شود و می‌توان بطور همیشگی متعلق به استفاده نمود.
عسل میتواند به عنوان متوقف کننده رشد باکتری یا باکتری‌کش عمل نماید، که این ویژگان به غلظت باره بهره‌گیری پیوستگی دارد. عسل علفزار ۸-۴ درصد و عسل مانوکا ۱۱-۵ درصد دارای ویژگی متوقف کنندگی رشد باکتری بودند، درحالی که ویژگی باکتری‌کشی آنها به ترتیب با محلول‌های ۱۰-۵ درصدی و ۱۵-۸ درصدی بدست آمد. در نقطه مقابل، عسل مصنوعی (محلول قند که ترکیبات عسل را شبیه‌سازی می‌کند)، در محلول ۳۰-۲۰ درصدی، فقط حائز ویژگی متوقف کنندگی باکتری را داشت و اثری از ویژگی باکتری‌کشی نبود.
۲- التیام زخم ها با عسل طبیعی
یکی از موارد کاربردی عسل که بیشترین میزان تحقیقات بر روی آن سپریدن شده و موثرترین استعمال عسل شناخته می‌شود، التیام زخم‌ها می‌باشد. روس‌ها در جنگ جهانی اول از عسل جهت جلوگیری از عفونت و تسریع التیام زخم استفاده می‌کردند.
آلمانی‌ها روغن جگر ماهی و عسل را برای درمان زخم‌های مخاطی، سوختگی‌ها، زخم‌های چرکی و دمل‌های التهابی بهره‌گیری می‌کردند. مشخص شد که تقریباً تمام گونه ها زخم‌ها مشابه خراشیدگی، دمل‌ها، محل قطع عضو، زخم بستر، سوختگی‌ها، التهاب ناشی از سرمازدگی، زخم ورم معده، ترک‌خوردگی نوک سینه، زخم‌های چرکی، زخم‌ها دیابتی، زخم بدخیم، جذام، جراحات، التهابات گردن رحم، زخم‌های واریسی و سلول داسی، زخم‌های عفونی، زخم‌های جراحی یا زخم‌های دیواره شکمی و وسط دوراه، به عسل‌درمانی پذیرش می‌دهند. به کارگیری عسل به عنوان پوشش زخم، به تحریک پروسه التیام و حذف سریع‌تر عفونت منجر می‌شود. عسل در روی زخم‌ها حائز عملکرد پاک‌کنندگی است، احیای بافتی را تشدید می‌کند و التهاب را تفریق میدهد. پدهای آغشته به عسل، به عنوان پوشش‌های غیرچسبناک زخم‌ها عمل میکنند.
مکانیزم ریزبین التیام زخم بوسیله عسل تا به حال مشخص نشده است. هرچند، چندین توصیه با پروا به پوشش‌دهی زخم پسندیده بوسیله عسل ارائه شده‌اند. گونه زخم و میزان شدت آن، بر بازده عسل تأثیر می‌گذارند. عسل گزینش شده باید به مقدار پسندیده مصرف شود، بطوری که در چهره رقیق شدن بوسیله مواد بیرون شده از زخم، کماکان مقداری متعلق به در محل زخم هستی داشته باشد. عسل بهره‌گیری شده باید فضایی اغلب از وسعت زخم را پوشش دهد. نتایج بهتر زمانی بدست می‌آیند که عسل به جای روی زخم، بر روی پانسمان بهره‌گیری شود. تمام حفره‌ها باید بطور پسندیده با عسل پر شوند و زخم‌بندی انسدادی جهت ممانعت از تراوش زخم، مورد استفاده پیمان می‌گیرد.
در سوختگی‌ها، عسل پیش درآمد به عنوان آرامش دهنده اولیه و سپس به عنوان التیام‌بخش سریع عمل می‌کند. در مقابل کاشت تومور در موارد جراحی لاپاروسکوپی غدد، عسل به عنوان ممانعت کننده از زخم‌شدگی بهره‌گیری می‌شود. هیچ وجه عفونت برآمده از بکارگیری عسل بر روی زخم‌های باز گزارش نشده است. عسل در شفا ورم لثه و بیماری‌های لثه، نقش درمانی بالقوه‌ای ایفا می‌کند. در یک باره قطع عضو یک پسر جوان از ناحیه زانو، که شدیداً دارای عفونت سودواورئوس و استافیلوکوکوس اورئوس بود و به درمان‌های عادی پاسخ نمی‌داد، به کارگیری پدهای پانسمانی عسل مانوکای پرکار و استریل، به شفا کامل محل زخم در عرض ۱۰ هفته منجر شد. نتایجی مشابهی برای سوختگی‌ها نیز توسط آمده است. زخم‌بندی حاوی عسل، پروسه التیام زخم را بهبود میدهد، زخم را استریل می‌کند و درد را کاهش میدهد. مطالعات بر روی قانقاریای فورنیه، بهبود تند و تفریق ورم و ترشح، احیای سریع و باقی ابقاء جای زخم بسیار کم، تفریق انگل‌بری و تفریق مرگ و میر در نشان استفاده از عسل را نشانه دادند.
عسل برای درمان زخم‌های ناشی از جراحی‌های اساسی سرطان سینه و عروق گشاد شده، با موفقیت بهره‌گیری شده است. وانگهی پس از جراحی اساسی سرطان واژن نیز کاربرد شد که به رفع عفونت زخم با کمترین میزان انگل‌بری و کمترین مدت سررسید بستری در مریض خانه منجر شد. در بیماران مبتلا به عفونت زخم‌های پس از جراحی بعد از عمل سزارین یا عمل برداشتن رحم، مصرف موضعی عسل به از بین رفتن سریع عفونت باکتریایی، تفریق مدت زمان بستری، کاهش استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، تسریع شفا زخم و کمترین میزان شکل‌گیری رد زخم منجر شد. بازده مشابه در موارد ابتلا به زخم بستر نیز تماشا شده است.
آزمایشات بالینی جهت سنجش پانسمان در بر گیرنده عسل و پانسمان دارای غشای آمنیوتیک، زخم‌بندی سولفودیازین نقره و زخم‌بندی پوست سیب‌زمینی جوشانده شده در موارد سوختگی‌ها اتمام شد. پانسمان حاوی عسل، پیشرفت بهتری را در این موارد نشان دادند و شفا زودهنگام با کشیدگی کمتر پوست و میزان جای زخم کمتر را به نمایش گذاشت. نگهداری بافتی بهتر از پیوندهای پوستی بعد از بهبود با عسل نیز گزارش شده است. محققان گزارش کرده‌اند که استفاده از عسل طبیعی، در شفا موکوزیت (التهاب غشای مخاطی) در نشانه تابش موثر است.
یکی از موارد استفاده غیرمعمول از عسل، به کارگیری آن به عنوان برطرف کننده سرخک در مراحل اولیه آن بود. عسل بر روی جوش‌ها مالیده شد، و سپس جوش‌ها در روز پس مشخص‌تر شدند. کاربرد مداوم از عسل الی زمان از بین رفتن کامل جوش‌های سرخک پیوسته یافت.
۳- مزیت‌های عسل به عنوان پوشش زخم
تأثیر زیاد فوری عسل در پاکسازی زخم‌ها، به دلیل ترکیب ترشح اسمزی و خاصیت زیست‌فعالی عسل است. آنزیم گلوکز اکسیداز عسل، گلوکز را به لوکوسیت‌ها می‌رساند، که به لحاظ فرآوری هیدروژن پراکسید که به تکاپو ضدباکتریایی ماکروفاژها منجر می‌شود، برای تنگی نفس ضروری است. ویژگی اسیدی عسل نیز به فعالیت ضدباکتریایی آن اغلب کمک می‌کند. هستی طیف وسیعی از آمینواسیدها، ویتامین‌ها و عناصر کم‌مقدار نیز، نشان تغذیه‌ای مستقیمی بر احیای بافت‌ها دارد. ترشح اسمزی پس از استفاده از عسل، به زدودن یکی و خاک و مانده بافت‌های مرده از بستر زخم کمک می‌کند، این زخم‌بندی غیرچسبناک بوده و جایگزینی بدون درد را شدنی می‌سازد. با اینحال، برخی افراد درد و ناراحتی را تجربه کرده‌اند. این امر شاید به علت عصب‌های بدون محافظی باشد که با حالت اسیدی عسل تماس یافته‌اند.
پاکسازی عفونت که در موعد استفاده از عسل بر روی زخم مشاهده می‌شود، احتمالاً نشان دهنده خواصی ما فوق ویژگان ضدباکتریایی آن باشد. تحقیق پسین نشانه میدهد که تکثیر بی-لنفوسیت‌ها و تی-لنفوسیت‌های خون اطراف زخم در محیط سلولی، بوسیله عسل با غلظت‌های ذیل تا میزان ۱/۰ درصد تشدید می‌شود؛ و فاگوسیت‌ها نیز بوسیله عسل با غلظت‌های زیر الی ۱/۰ درصد پرکار می‌شوند. در یک تحقیق، عسل طبیعی، ترشح فاکتور نکروز تومور- (TNF-)، اینترلوکین (IL)-۱ و IL-6 از سلول‌های MonoMac-6 (و مونوسیت‌های انسانی) را که بازتاب ایمنی نسبت به عفونت را پرکار میکنند، را افزایش داد. بنابراین، توصیه شده است که اثر عسل بر التیام زخم ممکن است تا حدودی با تحریک سیتوکین‌های التهابی برآمده از سلول‌های مونوسیتی پیوسته باشد. بعلاوه، زخم‌بندی عسل حائز مزیت‌های اقتصادی برای مریض است. شفا سریع، باعث تفریق مدت موعد بستری در مریض خانه و هزینه‌های پانسمان و جراحی می‌شود.
۴- بیماری‌های دستگاه گوارش
مصرف خوراکی عسل جهت بهبود یا پیشگیری از عفونت دستگاه گوارش همانند التهاب معده، ورم اثناعشر و زخم معده ناشی از باکتری‌ها و روتاویروس نیز گزارش شده است. پیوستگی باکتری‌ها به سلول‌های مخاطی، به عنوان اولین اتفاق در پیشرفت عفونت‌های دستگاه گوارش در عقیده گرفته می‌شود. مسدودسازی پیوندیدن میکروارگانیزم‌های پاتوژنیک به مخاط روده، نشان‌دهنده راهبرد نهفته در بازداری از بیماری است. محققان اثر دادند که ممانعت از چسبندگی باکتری‌ها به علت استفاده از عسل، به جای تأثیر بر سلول‌های مخاطی، به دلیل تأثیر عسل بر باکتری‌ها بوده است.
چندین روشنگری احتمالی برای ممانعت از چسبندگی باکتری‌ها به دلیل به کارگیری عسل وجود دارند: (۱) بازداری مکانیکی غیراختصاصی از راه پوشش‌دهی احتمالی باکتری‌ها بوسیله عسل، (۲) شدنی است برخی از اجزای عسل، موجب تغییر بار الکترواستاتیک یا آب‌گریزی باکتری شوند که به عنوان مهم‌ترین عوامل در کارواژه و انفعال باکتری با سلول‌های میزبان معرفی شده‌اند، یا (۳) از میان بردن باکتری‌ها به انگیزه عوامل ضدباکتریایی فوق‌الذکر در عسل.
مشخص شده است که اسهال و آماس شکم (ورم معده و روده کوچک) بوسیله عسل به سرعت رفع می‌شوند. در موارد ابتلا به اسهال برآمده از ورم شکم باکتریایی، عسل با غلظت ۵ درصد، در سنجش با گروه کاربرد کننده از قند داخل مایع جایگزین، مدت زمان اسهال را کاهش داده است. در ورم شکم ویروسی، هیچگونه تغییر نگریستن نشده است. عسل تو مایع رهیدراسیون، جذب پتاسیم و آب را بدون افزایش جذب سدیم، افزایش میدهد. در ضمن به ترمیم مخاط‌های روده‌ای آسیب‌دیده نیز کمک می‌کند، رشد بافت‌های جدید را تشدید نموده و به عنوان یک عامل ضدالتهابی عمل می‌کند. محققان پرتو داده‌اند که پیش‌درمان خوراکی عسل (۲ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن)، از زخم‌های معده‌ای برآمده از ایندومتاسین، نفوذپذیری ریزوریدی و تکاپو میروپراکسیداز شکم ممانعت می‌کند. وانگهی مشخص شد که هلیکوباکتر پیلوری، به علت هستی هیدروژن پراکسید با غلظت ۲۰ درصد، به عسل با سطح میانه فعالیت ضدباکتریایی حساسیت دارد.
جهت ارزیابی ویژگان نگهداری سلولی معده در عسل طبیعی، تزریق وریدی عسل ایزوتونیک (هم‌توان) به شکم، به تفریق چشمگیر وسعت زخم‌های برآمده از اتانول انجامیده است. همچنین، اظهار شده است که عسل طبیعی دارای خواص درمانی جهت بهبود زخم معده است و می‌توان متعلق به امثال سوکرالفات در بهبود بیماری زخم معده استفاده نمود.
۵-درمان عفونت‌های قارچی با عسل
گزارش شده است که عسل دارای خواص ضدقارچی می‌باشد. عسل ناب-سره از رشد قارچ بازدارندگی می‌کند و عسل رقیق شده توانا به بازدارندگی از فرآوری سم توسط قارچ می‌باشد. در ضمن نوعی تکاپو ضدقارچی برای بعضی مخمرها و گونه‌های آسپرژیلوس و پنیسیلیوم، و همچنین تمام درماتوفیت‌های متداول نگریستن شده است. کاندیدیاز برآمده از نامزد آلبیکان‌ها، به عسل پیامد اثر می‌دهند. مشخص شده است که مخاط‌های جلدی و سطحی مشابه کرم حلقوی و پای ورزشکاران، به عسل بازتاب نشانه می‌دهند. این واکنش‌پذیری تا حدودی به علت بازدارندگی از رشد قارچ و تا حدودی نیز ناشی از بازدارندگی از عفونت باکتریایی است. بعلاوه، برخی مطالعات گزارش نموده‌اند که کاربرد موضعی از عسل، در شفا درماتیت سبوره‌ای و شوره راز سودمند بوده است.
۶- ویژگان ضدویروسی عسل
علاوه بر ویژگان ضدباکتریایی و ضدقارچی، عسل‌های طبیعی ویژگان ضدویروسی نیز از خود اثر داده‌اند. محققان در ارتباط با تأثیر کاربرد موضعی عسل بر روی حملات عودکننده آسیب‌های تبخال پژوهش اتمام دیتا و نتیجه‌گیری کرده‌اند که بهره‌گیری موضعی عسل، ایمن بوده و در درمان علائم و نشانه‌های آسیب‌های عودکننده تبخال لب و تبخال تناسلی، موثرتر از کرم آسیکلوویر بوده است. وانگهی عسل حائز اثرات بازداری بر کار و جنبش ویروس سرخجه می‌باشد.
۷- چشم‌پزشکی و عسل
عسل در سراسر جهان به عنوان شفا دشواری ها مختلف چشم‌پزشکی همانند ورم پلک (بلفاریت)، التهاب قرنیه، ورم ملتحمه، آسیب‌های قرنیه و سوختگی‌های کیمیایی و حرارتی چشم‌ها کاربرد می‌شود. در یک تحقیق، با بکارگیری موضعی عسل به عنوان پماد، در ۱۲۰ بیمار با اختلالات غیرپاسخگوی چشمی، شفا در ۸۵ درصد بیماران مشاهده شد و در ۱۵ درصد باقیمانده، مرض هیچگونه پیشرفتی نداشت. به کارگیری عسل در موارد ابتلا به آماس ملتحمه عفونی، قرمزی، ورم، ترشحات چرکی و سررسید از بین رفتن باکتری‌ها تفریق داشت.
۸- عسل به عنوان منبع کربوهیدرات
عسل، آمیخته طبیعی فروکتوز-گلوکز به همراه برخی اولیگوساکاریدها، پروتئین‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی است. بعضی پژوهش ها اثر داده‌اند که عسل، منبع کربوهیدرات کارساز برای ورزشکاران پیش و پس از تمرین‌های مقاومتی و در حین انجام تمرینات مشکل می‌باشد.
۹- عسل و دیابت
استفاده از عسل در موارد ابتلا به دیابت‌های گونه ۱ و نوع ۲، با کاهش چشمگیر شاخص گلوکز نسبت به گلوکز یا ساکروز در دیابت‌های نرمال همراه بوده است. عسل، در سنجش با دکستروز، مایه افزایش زیاد کمی در سطوح گلوکز پلاسما در بیماران دیابتی می‌شود. همچنین عسل باعث کاهش چربی خون، سطوح هموسیستین و سطوح پروتئین واکنش‌پذیر C (CRP) در افراد نرمال و بیماران حائز چربی خون بالا می‌شود. در مشاهدات قبلی، مشخص شده است که عسل، تراوش انسولین را تسریع کرده، سطوح گلوکز خون را تفریق میدهد، و باعث افزایش غلظت هموگلوبین و بهبود ایندکس چربی خون می‌شود.
۱۰- عسل به عنوان پروبیوتیک و نگهدارنده مواد غذایی
مشخص شده است که هیدروژن پراکسید و ترکیبات غیرپراکسیدی مشابه آنتی‌اکسیدان‌ها، از رشد شینگلا، مونوسیتوژن‌های لیستریا و استافیلوکوکوس اورئوس جلوگیری کرده و به محافظت از خوراک کمک می‌کند. اگرچه کلوستریدیوم بوتولینوم ممکن است در ازای مقادیر ناچیز عسل، کماکان هستی داشته باشد. عسل دارای پتانسیل خوبی جهت استفاده به عنوان منبع طبیعی آنتی‌اکسیدان‌ها جهت کاهش اثرات منفی قهوه‌ای‌شدگی پلی‌فنول اکسیداز در فرآوری میوه‌ها و سبزی ها می‌شود.
یک پروبیوتیک، نوعی مکمل خوراکی غیرقابل هضم است که تعادل ریزگیاهان روده‌ای که باعث تسریع رشد و تکاپو ارگانیزم‌های سودمند می‌شوند و باکتری‌های زیان‌آور بالقوه را سرکوب میکنند، را تنظیم می‌کند. مشخص شده است که عسل، شیرین‌کننده مناسبی برای فرآورده‌های شیر تخمیر شده بدون ممانعت از رشد باکتری‌های رایج همانند استرپتوکوکوس ترموفیلوس، لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس، لاکتوباسیلوس دلبروکی و بیفیدوباکتریوم بیفیدوم می‌باشد که برای حفظ سلامت دستگاه گوارش مفید هستند. همچنین عسل رشد بیفیدوباکتریوم را افزایش داده و تقویت می‌کند، که علت آن عمدتاً هستی انواع اولیگوساکاریدها می‌باشد.
۱۱- خواص ضدالتهابی عسل
در یک تحقیق جدید گزارش شده است که عسل، فعالیت‌های سیکلواکسیژناز-۱ و سیکلواکسیژناز-۲ را تفریق داده، و بدین ترتیب ویژگان ضدالتهابی از خود به نمایش می‌گذارد. همچنین عسل فعالیت‌های تنظیمی سیستم ایمنی را نشان دیتا است. بعلاوه، جذب خوراکی عسل طبیعی رقیق شده، باعث تفریق اثرات بر غلظت پروستاگلاندین‌ها مثل PGE2، PGF2α و ترومبوکسان B2 در پلاسمای افراد نرمال می‌شود.
آسیب‌های درمان شده بوسیله عسل، ورم کمتر، ترشح سلول‌های گرانولی و مونومولکولی کمتر، نکروز کمتر، انقباض بهتر زخم‌ها، شفا پوشش بافت مخاطی و غلظت‌های زیر گلیکوزآمینوگلیکان و پروتئوگلیکان را از خویش پرتو داده است. بعلاوه، التهاب و ترشح را تفریق و میزان التیام را افزایش میدهد، اندازه جای زخم را مختصر کرده و احیای بافتی را تسریع می‌کند. تأثیر عسل در درمان اگزما، پسوریازیس و شوره سر نیز گزارش شده است. در مدل التهابی آماس مخاط روده بزرگ، عسل به اندازه شفا بوسیله پردنیزولون کارساز بوده است. داروهای درمان التهاب، دارای محدودیت‌های جدی هستند: کورتیکواستروئید از رشد بافت جلوگیری کرده و واکنش ایمنی را سرکوب می‌کند، و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی نیز برای سلول‌ها، بخصوص سلول‌های شکمی، مضر هستند. ولی عسل، پیامد ضدالتهابی عاری از عوارض جانبی دارد. داده‌های آزمایشگاهی اخیراً تولید شده و منتشر شده ذکر میکنند که عسل توانا به جلوگیری از فعالیت مولفه‌های التهابی و رگ‌زایی بوده و همچنین، فعالیت‌های ممانعت قوی در روبرو و PGE2 در مدل التهاب کیسه هوا از خویش نشان میدهد.
۱۲- فعالیت آنتی‌اکسیدانی عسل
امروزه، همه به خوبی می‌دانیم که رادیکال‌ها مایه دگرگونی ها مولکولی و جهش ژنی در بسیاری از اندام‌ها می‌شوند. تنش اکسیداتیو به عنوان عامل بسیاری از بیماری‌ها معروف شده است، و دانشمندان در رشته‌های مختلف، به منابع طبیعی که میتواند اجزای فعالی جهت پیشگیری یا تفریق اثرات آنها بر سلول‌ها شود، علاقه زیادی یافته‌اند.
عسل طبیعی در بر گیرنده بسیاری از فلاوونوئیدها (اپی‌ژنین، پینوسمبرین، کامفرول، کوئرستین، گالانژین، کریسین و هسپرتین)، اسیدهای فنولی (مانند اسیدهای الاژیک، کافئیک، پی-کوماریک و فرولیک)، اسید آسکوربیک، توکوفرول‌ها، کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز، گلوتاتیون کاهش یافته، فرآورده‌های واکنش میلارد و پپتیدها می‌باشد. اکثر ترکیبات بالا، در کناره یکدیگر کار و جنبش میکنند الی ویژگی آنتی‌اکسیدانی ترکیبی ارائه نمایند. بنابراین، اظهار شده است که عسل، به عنوان یک آنتی‌اکسیدان طبیعی، میتواند به عنوان جایگزینی برای برخی نگهدارنده‌ها نظیر سدیم تری‌پلی‌فسفات تو نگهدارنده خوراک جهت به تأخیر انداختن اکسیداسیون چربی، عمل نماید.
منشأ گیاهی عسل بالاترین تأثیر را بر خاصیت آنتی‌اکسیدانی آن دارد، درحالیکه فرآوری، حمل و نگهداری، ویژگی آنتی‌اکسیدانی عسل را الی میزان کمی تحت تأثیر قرار می‌دهند. خاصیت آنتی‌اکسیدانی الی مرز زیادی با میزان همه اسیدهای فنولی مرتبط است. علاوه بر این، ارتباطی قوی بین خاصیت آنتی‌اکسیدانی و رنگ عسل یافت شده است. بسیاری از محققان متوجه شده‌اند که عسل تیره رنگ، مقادیر فنولی بالاتری داشته و در نتیجه، گنجایش آنتی‌اکسیدانی بالاتری خواهد داشت. محققان اثر داده‌اند که خاصیت آنتی‌اکسیدانی هم در دسته اتری و هم آبی هستی دارند، که نشان دهنده این است که فلاوونوئیدهای عسل شدنی است در بخش‌های مختلف بدن انسان وجود داشته باشند، بطوری که اثرات فیزیولوژیکی متفاوتی از خویش به جای می‌گذارند.
۱۳- خواص ترکیبات فنولی عسل
ترکیبات فنولی یگانه از مهم‌ترین گروه‌های ترکیبات موجود در گیاهان هستند که از کمینه ۸۰۰۰ ساختار شناخته شده گوناگون تشکیل می‌شوند. گزارش شده است که این ترکیبات فعالیت‌های ضدسرطانی، ضدالتهابی، آنتی‌آتروژنیک، ضدلختگی، تنظیم سیستم ایمنی و مسکن از خویش اثر داده‌اند و این کارکردها را به عنوان آنتی‌اکسیدان اعمال میکنند. ترکیبات فنولی عسل دربرگیرنده اسیدهای فنولی و فلاوونوئیدها می‌شود که به عنوان نشانگرهای بالقوه منشأ گیاهی عسل درنظر گرفته می‌شوند. فعالیت‌های آنتی‌اکسیدانی ترکیبات فنولی، با شمار مکانیزم‌های گوناگون همانند به دام انداختن رادیکال‌های آزاد، هیدروژن‌دهی، فرونشانی اکسیژن یکتا، کلات شدن یون فلزی مرتبط بوده و به عنوان بستری برای رادیکال‌هایی همانند سوپراکسید و هیدروکسیل عمل میکنند.
۱۴- بیماری‌های قلبی-عروقی
بیماری ایسکمیک قلب (بیماری عروق کرونری) (IHD) باعث مرگ و میر بالاتر و تحمیل هزینه‌های مالی بیشتری نسبت به بیماری‌های دیگر در کشورهای توسعه‌یافته می‌شود. آریتیمی و سکته میوکاردی (MI) نشانه‌های جدی IHD هستند. در دوره جراحی قلب و MI، آریتمی شکمی نظیر تاکیکاردی شکمی و فیبریلاسیون شکمی، انگیزه ها اصلی اجل و میر هستند. در شفا چنین مشکلاتی، شفا دارویی (بخصوص داروهای ضد آریتمی) ممکن است نجات‌بخش باشند. از طرف دیگر، خطرات داروهای ضد آریتمی (مانند آریتمی‌های مرگبار در برخی بیماران)، به برپایی محدودیت در مصرف اینگونه داروها منجر شده است. از اینرو، تمایل به استفاده از داروهایی وجود دارد که اثرات جانبی کمتر و تاثیر بیشتری داشته باشند.
عسل طبیعی از دوران باستان در جهت اهداف پزشکی باره کاربرد پیمان می‌گرفته است، اگرچه در باره بیماری‌های قلبی-عروقی، اکثر پژوهش ها پیشین بر روی حیوانات انجام شده و عمدتاً بر اثرات عسل در برابر عامل‌های ریسک قلبی-عروقی همانند چربی خون بالا و فرآوری رادیکال‌های آزاد تمرکز داشته‌اند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در عسل دربرگیرنده ویتامین C ترکیبات مونوفنولی، فلاوونوئیدها و ترکیبات پلی‌فنولی هستند. مصرف منظم فلاوونوئید، با کاهش ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی همراه است. طیف وسیعی از ترکیبات فنولی در عسل هستی دارند که دارای اثرات امیدوارکننده‌ای در درمان بیماری‌های قلبی-عروقی هستند.
در بیماری عروق کرونری (CHD)، اثرات محافظتی ترکیبات فنولی عمدتاً شامل اثرات ضدلختگی، ضد ایسکمیک، آنتی‌اکسیدانی و سستی عروق می‌باشد. ذکر شده است که فلاوونوئیدها ریسک ابتلا به CHD را بوسیله سه عملکرد تفریق می‌دهند: بهبود فراخ شدن عروق کرونری، تفریق نیرو انعقادی پلاکت‌های خون، و ممانعت از اکسایش LDLها. در ۳۸ فرد حائز اضافه وزن، تأثیر عس لطبیعی بر کلسترول کلی، LDL-C، کلسترول لیپوپروتئین پرتراکم (HDL-C)، تری‌اسیل‌گلیسرول، پروتئین واکنش‌پذیر C (CRP)، قند خون ناشتا و وزن تن بررسی شده‌اند. نتایج پرتو دادند که مصرف ۷۰ گرم عسل طبیعی به مدت ۳۰ روز، باعث تفریق کلسترول کل، LDL-C، تری‌اسیل‌گلیسرول و CRP شده است (۰۵/۰P<). این محققین نتیجه‌گیری کرده‌اند که عسل طبیعی، عامل‌های ریسک قلبی-عروقی را، بخصوص در کسان حائز عامل‌های ریسک بالا، کاهش میدهد، و در کسان چاق یا حائز اضافه وزن، باعث افزایش وزن بدن نمی‌شود.
تأثیر مصرف خوراکی ۷۰ گرم عسل طبیعی، در سنجش با همین مقدار عسل مصنوعی (فروکتوز بعلاوه گلوکز)، در انسان‌ها باره مطالعه قرار گرفت. افزایش انسولین و CRP بعد از مصرف گلوکز، بسیار بالاتر از حالت مصرف عسل بود. بعلاوه، عسل مایه تفریق کلسترول، LDL-C و TG شده و میزان HDL-C را کمی افزایش داد. در بیماران مبتلا به قند خون بالا، عسل مصنوعی مقدار TG را افزایش داد، درحالیکه عسل مایه تفریق TG شد. در بیماران دچار به چربی خون بالا، عسل مصنوعی باعث افزایش LDL-C شد، درحالیکه عسل مقدار LDL-C را کاهش داد. در بیماران دیابتی، عسل در مقایسه با دکستروز، افزایش بسیار کمتری در مقدار گلوکز پلاسما را اثر داد. عسل میتواند حاوی متابولیت‌های نیتریک اکسید (NO) باشد و سطوح بالای NO موجود در عسل شدنی است در بیماری‌های قلبی-عروقی، دارای عملکرد محافظتی باشد.
همچنین عسل فشار خون وریدی را تفریق داد، که میتواند باعث کاهش پیش‌بار قلب و در نتیجه تفریق تجمع خون در سیستم عروقی شود.
محققان اثرات پروفیلاکتیک عسل طبیعی را به عنوان یک عامل پیش‌شرط دارویی بر روی آسیب‌های ناشی از ایسکمی/ترمیم خون‌رسانی (I/R) در نظر می‌گیرند، بطوریکه تزریق وریدی کوتاه‌مدت محلول‌های غنی کربس با عسل طبیعی ۱۰ دقیقه پیش و ۱۰ دقیقه بعد از ایسکمی، به قلب یک موش ایزوله شده تزریق شد. نتیجه تحقیق آزمایشگاهی دیگری نشان داد که مصرف خوراکی همیشگی عسل طبیعی (به مدت ۴۵ روز) باعث برپایی اثرات ضدآریتمی و ضدسکته نیرومند در موش‌ها می‌شود.
در یک تحقیق، پیش‌درمان موش‌های بیهوش نرمال یا موش‌های تحت استرسبا عسل طبیعی (۵ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن) ۱ ساعت پیش از تزریق آدرنالین (mcg/kg ۱۰۰) میتواند در روبرو نقص عملکرد محرک عروقی و اختلالات قلبی ناشی از اپی‌نفرین از موش‌ها محافظت کند و نشان انقباضی مثبت آدرنالین را نیز حفظ نماید. این محققین نتیجه‌گیری کردند که عسل طبیعی ممکن است در روبرو نقص عملکرد جنباننده عروقی و اختلالات قلبی برآمده از اپی‌نفرین را بطور سر راست (از شیوه گنجایش آنتی‌اکسیدانی بالا و آنتی‌اکسیدان‌های آنزیمی و غیرآنزیمی، در کنار مقادیر قابل توجه عناصر معدنی نظیر منیزیم، سدیم و کلر) و/یا بطور غیرمستقیم از راه تشدید انتشار نیتریک اکسید از غشای درونی قلب از طریق تأثیر ویتامین C، خواص محافظت از قلب و اثرات درمانی خود را اعمال کرده باشد.
عسل همچنین از تنش اکسیداتیو که شدنی است تا حدودی عامل کار و جنبش محافظت عصبی آن در مقابل اجل سلولی آزمایشگاهی و ایسکمی مغزی موضعی درون تن باشد، جلوگیری کرده است. با توجه به هستی بسیاری از ترکیبات آلی با ویژگی آنتی‌اکسیدانی و حذف رادیکال‌ها در ترکیبات عسل، به عقیده می‌رسد که عسل حائز توانایی بالقوه‌ای جهت عمل به عنوان منبع مهم آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی در تغذیه انسان باشد. بعلاوه، با پروا به ویژگی ضدالتهابی آن، باعث کاهش اجل بافت‌ها می‌شود.
سایر خواص درمانی عسل
خاصیت کارساز عسل به عنوان عامل ضدسرطان، در بعضی از تحقیقات گزارش شده است. عسل در بهبود آزمایشی سرطان مثانه، ویژگان ضدسرطانی از خویش به نمایش گذاشته است. عسل طبیعی میتواند در شفا درد گنجه سینه، خستگی و سرگیجه، نقش مهمی ایفا کند. این موضوع شاید به انگیزه میزان انرژی تغذیه‌ای بالای عسل است که کالری باره احتیاج تن را بلافاصله پس از مصرف تأمین می‌کند.
مزیت‌های عسل در درد و عفونت کشیدن دندان‌ها یا پوسیدگی دندان برآمده از خشکی دهان به انگیزه تابش اشعه نیز تماشا شده است. وانگهی تماشا شده که عسل عامل زیاد موثری در ترمیم بافت پوست دارای ترک‌خوردگی بوده و میتواند به سادگی برای این منظور مورد بهره‌گیری قرار گیرد. در تحقیقاتی که در مرکز بورکینافاسو اتمام شده، مشخص شد که ساکنین محلی، به علت ویژگان ضدباکتریایی و ضدالتهابی عسل، متعلق به برای بهبود ناراحتی‌های تنفسی، سرخک، دردهای قاعدگی، اختلالات پس از زایمان، ضعف جنسی مردان و فارنژیت استفاده میکنند. در ضمن گزارش شده است که عسل در شرایط آزمایشگاهی، حائز ویژگان ضدعفونی کننده می‌باشد.
در یک تحقیق، مصرف روزانه عسل، گونه ها اثرات سودمند بر شاخص‌های خونی، سطوح مواد معدنی و آنزیم‌های خون و سیستم غدد درون‌ریز را اثر داد. در تحقیق دیگری، عسل خوراکی، فرآوری آنتی‌بادی در درازا واکنش‌های اولیه و ثانویه سیستم ایمنی در روبرو آنتی‌زن‌های وابسته به غده تیموس و مستقل متعلق به را تشدید کرد.
عسل زنبور بدون‌نیش به عنوان یک عامل محاظتی در روبرو گزند DNA عمل کرده و میتواند شواهد جالب توجهی در رابطه با گنجایش آنتی‌اکسیدانی معین ارائه دهد. محققان اثرات عسل بر تنش اکسیداتیو و اجل سلولی در زردی انسدادی آزمایشگاهی را بررسی کرده و دریافتند که عسل، اثرات منفی انسداد زردآبراه (مجرای صفرا) بر فراساختار کبدی را تفریق میدهد. این پرتو شدنی است به علت ویژگان آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی عسل باشد.
در پژوهش دیگری، تأثیر مصرف عسل بر آسیب کبدی برآمده از ان-اتیل‌مالئیمید (NEM) در موش‌ها باره رسیدگی قرار گرفت. NEM یک مسدودکننده سولفیدریل است که به سیستم آنتی‌اکسیدان وابسته به سولفیدریل (عمدتاً گلوتاتیون) داخل بدن، آسیب می‌رساند. این یافته‌ها نشانه می‌دهند که کم شدن غلظت گلوتاتیون، در آسیل کبدی برآمده از NEM نقشی سببی بازی می‌کند، و اینکه نشان نگهداری از جگر در عسل، ممکن است به دلیل فرآیندهای دلنازک به سولفیدریل باشد. در سرطان سلول کبدی، عسل را می‌توان به عنوان بازدارنده امیدوارکننده تکثیر، کار و جنبش پروتئاز و کار و جنبش ژلاتیناز سلول‌های HepG2 بصورت مستقل در عقیده گرفت.
محققان همچنین نشانه داده‌اند که عسل بواسطه ممانعت از تضعیف رحم، دارای اثرات مفیدی بر موش‌های یائسه می‌باشد، و تراکم استخوان‌ها و میزان مقابله با افزایش وزن بدن را افزایش میدهد. آنها نتیجه‌گیری کردند که عسل میتواند جایگزین مناسبی برای درمان جایگزینی هورمونی باشد.
اثرات مضر مصرف عسل
عسل کمابیش عاری از اثرات مضر است. بهره‌گیری موضعی عسل شدنی است به دانستن سوزش موقتی منجر شود. در غیر اینصورت در حالت‌های دیگر، به اشکال مختلف عامل آرامش‌بخش، تسکین دهنده درد، تعویض پانسمان بدون درد و بدون ناراحتی توصیف می‌شود. آلرژی نسبت به عسل زیاد کمیاب است، ولی شدنی به گرده گل یا پروتئین‌های زنبور موجود در عسل، واکنش آلرژیک برپایی شود. مصرف بیش از حد عسل شدنی است به دهیدراسیون بافت‌ها منجر شود، هرچند که می‌توان این وضعیت را با استفاده از بسته‌های نمک رفع نمود. زمانیکه عسل بر روی زخم‌های بزرگ افراد دیابتی بکار برده می‌شود، ریسک نظری افزایش سطوح قند خون همواره ممکن است وجود داشته باشد. ریسک مسمومیت بوتولیسم زخم، به انگیزه وجود هاگ‌های کلوستریدیا، را می‌توان بوسیله تابش گاما که بدون از دست رفتن خاصیت ضدباکتریایی عسل هاگ‌های کلوستریدیا را می‌کشد، به حداقل رساند.
